W dyskusji o higienie pracy coraz częściej podnoszą się głosy o konieczności odpowiedniego regenerowania sił poprzez stosowanie technik relaksacyjnych i ćwiczeń wizualizacyjnych. Problem wyczerpania wskutek nadmiaru obowiązków dotyczy zarówno nauczycieli, jak i uczniów na każdym etapie edukacji. Umiejętność odpoczywania i relaksacji są w dzisiejszych czasach coraz rzadsze, bowiem jako społeczeństwo nauczyliśmy się żyć w ciągłym pośpiechu i stresie. Alicja Strzelecka-Lemiech podkreśla, że pierwszym krokiem do skutecznego stosowania technik relaksacyjnych jest wsłuchiwanie się w sygnały wysyłane przez ciało i adekwatne odpowiadanie na nie. Realizację tego zadania ułatwiają ćwiczenia wizualizacyjne służące wzmacnianiu odporności psychicznej, zmniejszaniu niepokoju i zwiększaniu pewności siebie.
Na czym polega trening autogenny Schultza?
Jedną z najpopularniejszych technik relaksacyjnych jest trening autogenny Schultza, który poprawia koncentrację oraz umożliwia odsunięcie od siebie destrukcyjnych myśli i skoncentrowanie się na tym, co pomocne i pożądane. System ćwiczeń polegający na oddziaływaniu na własny organizm w taki sposób, aby wyzwolić stan odprężenia przy zastosowaniu autosugestii, opracował w 1932 roku niemiecki psychiatra i psychoterapeuta Johannes Schultz. Elementy treningu autogennego Schultza z powodzeniem stosuje się w pracy z najmłodszymi uczniami. Anna Polender, która zaadaptowała trening autogenny Schultza na potrzeby pracy z dziećmi, przekonuje, że bajki i opowiadania adresowane do podopiecznych w wieku wczesnoszkolnym poprzez swoją treść wpływają na ich zachowanie i prowadzą do odprężenia systemu nerwowego. Identyfikacja z książkowymi postaciami w połączeniu z dobrze rozwiniętą u dzieci sugestywnością powodują, że dzieci z łatwością poddają się sugestii zawartej w słowach wypowiadanych przez czytającego nauczyciela.
Metoda Batii Strauss jako sposób na kształtowanie wyobraźni dźwiękowej
Pisząc czynnikach wpływających na kształcenie przedmiotowe warto wspomnieć o metodzie Batii Strauss polegającej na aktywnym słuchaniu muzyki (ang. active listening to music) i sprawdzającej się w edukacji dzieci na wszystkich szczeblach. W koncepcji izraelskiej pianistki i nauczycielki fortepianu dziecko jest zarówno dyrygentem, jak i zaangażowanym słuchaczem. Odbieranie muzyki poprzez metodę Batii Strauss łączy bowiem różne formy aktywności – śpiew, taniec, grę na instrumencie, recytację krótkich wierszy lub wyliczanek oraz rytmiczne powtarzane prostych gestów. Uczestnicy zajęć muzycznych mogą słuchać utworu i wykonywać proste ruchy rytmiczne lub układać krótkie opowiadania inspirowane zasłyszaną melodią. Metoda Batii Strauss daje możliwość uczestniczenia w utworze muzycznym, dotarcia do jego struktury i dokładniejszego zrozumienia treści. Ponadto, koncepcja Batii Strauss kształtuje dziecięcą wyobraźnię dźwiękową, rozwija poczucie rytmu i usprawnia precyzję ruchów.
Poczucie rytmu – jak umiejętnie je kształtować?
Stosując metodę Batii Strauss dzieci obcują z muzyką i reagują na nią ruchem i słowem. Odkrywając różne aspekty utworu muzycznego – jego formę, tempo, rytm, dynamikę – podopieczni kształtują poczucie rytmu, a poprzez aktywne słuchanie poznają nowe ruchy taneczne i usprawniają ciało. Największą wartością tej koncepcji jest możliwość wchodzenia w różne role przy użyciu zróżnicowanych rekwizytów – instrumentów, pałeczek czy krążków. Fabularyzowanie dźwięków poprzez proste ruchy rytmiczne rozwija poczucie rytmu uczestnika zajęć, zaś wystukiwanie melodii z pomocą dostępnych narzędzi przygotowuje dziecko do gry na instrumentach perkusyjnych.
Terapia wad wymowy – jakie korzyści płyną z umuzykalniania dzieci?
Oddziaływanie muzyki pobudza rozmaite aktywności mózgowe podopiecznych. Ponadto, liczne badania wykazały, że śpiew i mowa mają wspólne podłoże neuronalne, zaś elementy muzykoterapii z powodzeniem można wykorzystywać w terapii wad wymowy. Podczas zabaw ruchowych w połączonych z muzyką, mówieniem i śpiewaniem następuje trening narządów mowy przy współpracy układu oddechowego, fonacyjnego i artykulacyjnego. Śpiew i ruchy rytmiczne mają też szerokie oddziaływanie psychologiczne. Podopieczni poddawani terapii wad wymowy z elementami muzykoterapii lepiej odczuwają swój głos i chętniej oddają się ekspresji emocjonalnej.
Ćwiczenia wizualizacyjne i ich zastosowanie
Jak wykorzystać techniki relaksacyjne i ćwiczenia wizualizacyjne w pracy z dziećmi? Czy śpiew i słuchanie muzyki mogą stanowić wsparcie w terapii wad wymowy? Na czym polega trening autogenny Schultza i aktywne słuchanie muzyki według metody Batii Strauss? W jaki sposób kształtować u dzieci poczucie rytmu i melodyzacji? Dowiedzą się tego Państwo uczestnicząc w ogólnopolskim Kongresie Edukacji Muzycznej, który odbędzie się 5 czerwca 2019 roku w Warszawie. Tematem przewodnim wydarzenia jest muzyka, rytmika i ruch w edukacji jako nowoczesne narzędzia wspierające proces uczenia. Uczestnicy wydarzenia poznają sposoby na stymulowanie rozwoju mowy i wsparcie w terapii wad wymowy oraz ćwiczenia wizualizacyjne i techniki relaksacyjne wykorzystywane w muzykoterapii.